"Η δίκη", Φραντς Κάφκα (Franz Kafka) :

Ένα από τα πιο πολυσυζητημένα θέματα από τους ‘Καφκικούς αναλυτές’ είναι, το πιο είναι το πιο αντιπροσωπευτικό έργο του Τσέχου συγγραφέα. Καθώς ο Κάφκα έχει μια δική του συγγραφική σχολή, κατά καιρούς ο ρόλος του πιο αντιπροσωπευτικού έργου του έχει αποδοθεί στην Μεταμόρφωση, στον Πύργο αλλά και στην Σωφρονιστική Αποικία. Φυσικά αυτό είναι ένα θέμα που μπορούμε να συζητάμε για ώρες και ενδεχομένως να υπάρχουν τόσες απόψεις όσα και τα έργα του Κάφκα. Προσωπικά πιστεύω πως αυτή η αναζήτηση δεν έχει κάποιο νόημα.

Αν οι διάφοροι αναλυτές του έργου του Κάφκα έχουν κατά καιρούς αναφέρει διάφορά έργα, το μόνο σίγουρο είναι ότι στην συνείδηση του πλατύ κοινού ‘Η δίκη’ αποτελεί το πλέον αντιπροσωπευτικό έργο του Κάφκα. Μάλιστα είναι και το πιο πολυδιαβασμένο έργο του Τσέχου συγγραφέα και ίσως το έργο που έχει διαβαστεί περισσότερο από αναγνώστες που δεν έχουν διαβάσει κάτι άλλο από εκείνον.

''Η δίκη'' πιθανολογείται ότι ξεκίνησε να γράφεται το 1914 και ότι τέλειωσε την ίδια χρονιά. Εκδόθηκε όμως το 1925, ένα χρόνο μετά τον θάνατο του Κάφκα, από τον φίλο του Μαξ Μπρόντ, στον οποίο είχε αφήσει ρητή εντολή να καταστρέψει το έργο του. Την χρονιά που άρχισε ο Κάφκα να γράφει την δίκη είχε μόλις χωρίσει από την Φελίτσε Μπάουερ, της οποίας η οικογένεια είχε στήσει ένα άτυπο δικαστήριο εναντίον του Κάφκα ο οποίος διέλυσε τον αρραβώνα. Έτσι εκτός από τον ίδιο τον χαρακτήρα (συγγραφικό και φυσικό) του Κάφκα φαίνεται ότι η εμπειρία αυτή έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην συγγραφή της δίκης. Ο νομπελίστας Elias Kanetti έχει γράψει ένα βιβλίο με αυτό ακριβώς το θέμα, με τίτλο ‘Η άλλη δίκη, Τα γράμματα του Κάφκα στη Φελίτσε’ εκδόσεις Scripta 2002.

Η δίκη ανήκει στα ολοκληρωμένα έργα του Κάφκα, τουλάχιστον ως προς την εξέλιξη της πλοκής ενώ για το θέμα των τεχνικών διορθώσεων πιστεύεται ότι ολοκληρώθηκαν από τον Μπρόντ χωρίς αυτό να είναι αποδεδειγμένο.

Το βιβλίο θα μας προϊδεάσει από τις πρώτες γραμμές για το τί θα επακολουθήσει: Κάποιος πρέπει να είχε συκοφαντήσει τον Γιόζεφ Κ., γιατί ένα πρωί, χωρίς να έχει κάνει τίποτα απολύτως, συνελήφθη. Ο Κ. ένα πρωί ξυπνώντας συλλαμβάνεται χωρίς να του απαγγελθούν κατηγορίες. Του ανακοινώνουν ότι θα δικαστεί χωρίς όμως να διευκρινίζεται ο χρόνος. Χωρίς να γνωρίζει τις κατηγορίες θα προσπαθήσει να αποδείξει την αθωότητα του, μπλέκοντας στους δαιδαλώδεις λαβύρινθους του δικαστηρίου και στα γρανάζια ενός απρόσωπου κρατικού μηχανισμού διαπιστώνοντας σιγά σιγά πως όλος ο κόσμος είναι μια προέκταση αυτού. Η αγωνία για το άγνωστο, ο φόβος, ο παραλογισμός, το άγχος, οι λαβύρινθοι της γραφειοκρατίας, και το αίσθημα ενοχής και ανάγκης συμβιβασμού είναι μόνο μερικά από τα συναισθήματα στα οποία υποβάλλεται ο ήρωας.

Η γραφή στον συγκεκριμένο έργο είναι Καφκική αλλά όχι τόσο ‘βαριά’ όσο στον Πύργο, για τα δεδομένα του Κάφκα είναι σχετικά ελαφρύ βιβλίο.