"Το ημερολόγιο ενός τρελού", Νικολάι Γκόγκολ

Ίσως ένα από τα πιο γνωστά βιβλία του Ρώσου συγγραφέα, « Το ημερολόγιο ενός τρελού» είναι  ένα σύντομο πολύ μικρό διήγημα 50 σελίδων που όμως κατάφερε να αποτελέσει σταθμό στο έργο του Γκόγκολ και κατά την άποψη μου να σηματοδοτήσει (πιθανόν μαζί με κάποια έργα του Πόε) τον τρόπο με τον οποίο θα χειριστούν οι μετέπειτα λογοτεχνικές γενιές συγγραφέων τους εσωτερικούς μονολόγους των ψυχικά διαταραγμένων ανθρώπων. 

Το μυαλό ενός διαταραγμένου ψυχικά ανθρώπου προκαλεί πλέον το ενδιαφέρον εκατοντάδων συγγραφέων ανά τον κόσμο ενώ υπάρχουν πολλά βιβλία τα οποία έχουν στηρίξει τον κορμό της υπόθεσης τους σε αυτό. Το να καταφέρει όμως ένας συγγραφέας να σε βάλει μέσα στο μυαλό ενός τρελού χωρίς να σε κουράσει είναι εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα ειδικά όταν το κάνει μέσα σε πενήντα σελίδες. Δεν είναι λίγες οι φορές που βιβλία που έχουν ασχοληθεί με αυτό το θέμα εκτός από κουραστικά στο τέλος κατάντησαν και γραφικά. Αυτό συμβαίνει γιατί το ότι είναι κάποιος τρελός δεν σημαίνει ότι  θα λέει ή θα κάνει όλη την ώρα οτιδήποτε του έρθει, υπάρχει και στον δικό του νου μια συνοχή απλά πολύ διαφορετική από των υπολοίπων.

Ο Γκόγκολ θα κατορθώσει να τηρήσει αυτή την ισορροπία και να μας βάλει με αποστασιοποίηση μέσα στο μυαλό του Αυξέντιου Ιβάνοβιτς  Ποπρίσσιν  ο οποίος είναι ένας δημόσιος υπάλληλος μέσα σε μία πληκτική και βαρετή Πετρούπολη. Με την μορφή ημερολογίου θα μας αποκαλύψει κάποιες σκέψεις του για τον προϊστάμενο του και την κόρη του με την οποία είναι ερωτευμένος αλλά και για τις δομές της τότε κοινωνίας. Ο Γκόγκολ παρόλο που από την αρχή (ακόμη και από τον τίτλο) μας ενημερώνει ότι πρόκειται για τρελό, εντούτοις θα παίξει αρκετές φορές με την σουρεαλιστική πραγματικότητα κάνοντας τα όρια μεταξύ λογικής και τρέλας δυσδιάκριτα.

Το βιβλίο έχει γνωρίσει και θεατρική επιτυχία αφού έχει διασκευαστεί πολλές φορές σε όλο τον κόσμο. Στην Ελλάδα  έχουν παιχτεί αρκετές παραστάσεις. Είχα την τύχη να δω την παράσταση που είχε σκηνοθετήσει ο Γιώργος Κιμούλης και πρωταγωνιστούσε ο Στάθης Ψάλτης. Επρόκειτο για συγκλονιστική παράσταση στην οποία απεδείχθη ότι το ταλέντο ενός ηθοποιού είναι άσχετο με τις επιλογές του. Το ίδιο καλός ήταν και ο Κώστας Καρράς του οποίου την ερμηνεία μπορείτε να απολαύσετε παρακάτω.

Το ημερολόγιο ενός τρελού, Μέρος 1

Το ημερολόγιο ενός τρελού, Μέρος 2