Θωμάς εκ Κέμπης

Αναζήτησα την γαλήνη παντού και πουθενά δεν τη βρήκα, παρά σε μια γωνιά μ'ένα βιβλίο. (Θωμάς ο εκ Κέμπης, 1471)

Πέμπτη 21 Μαρτίου 2013

"Όταν έκλαψε ο Νίτσε", Ίρβιν Γιάλομ

Ο Ίρβιν Γιάλομ γεννήθηκε το 1931 στην  Ουάσιγκτον και θεωρείται μέχρι σήμερα ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της υπαρξιακής σχολής ψυχοθεραπείας. Με πλήθος επιστημονικά συγγράμματα, βιβλία και έχοντας την αναγνώριση από την επιστημονική κοινότητα έχει στο ενεργητικό του αρκετά μυθιστορήματα τα οποία σχετίζονται με την ψυχολογία.  Στο «Όταν έκλαψε ο Νίτσε», το οποίο  είναι το πιο γνωστό βιβλίο του, μας δίνει μια μυθιστορηματική εκδοχή της αρχής της ψυχοθεραπευτικής μεθόδου.

Η υπόθεση τοποθετείται στην Βιέννη του 1882 οπού οι μοναδικές θεραπευτικές μέθοδοι έχουν να κάνουν με τα σωματικά συμπτώματα ενώ το ψυχολογικό μέρος του οργανισμού δε θεωρείται υπεύθυνο για κάποιες από τις ασθένειες ούτε δύναται να θεραπευτεί. Ένας γενικός ιατρός ονόματι Γιόζεφ Μπρόιερ καθηγητής και φίλος του ταλαντούχου και ανερχόμενου Σίγκμουντ Φρόυντ θα κληθεί μέσα από μια σειρά περίεργων γεγονότων να θεραπεύσει έναν άγνωστο φιλόσοφο, τον Φρίντριχ Νίτσε ο οποίος πάσχει από ημικρανίες και άλλα σωματικά προβλήματα.

Ο Γιάλομ χρησιμοποιεί την μυθιστορηματική φόρμα για να μας δώσει όχι μόνο μια εξήγηση για το πώς ξεκίνησε και καθιερώθηκε η ψυχοθεραπεία αλλά κυρίως για να μας δείξει πως ο νους μπορεί να καθοδηγήσει τα συναισθήματα και στην συνέχεια μέσα από την αυτογνωσία να επέλθει η κάθαρση η οποία θεραπεύει τα ψυχοσωματικά προβλήματα. Όμως δεν πρόκειται ούτε για κάποιο επιστημονικό σύγγραμμα αλλά ούτε και για κάποιο βιβλίο αυτοβοήθειας. Πρόκειται ξεκάθαρα για ένα μυθιστόρημα το οποίο έχει ως στόχο καταρχήν να περάσει καλά ο αναγνώστης αφού παρόλο που το έργο είναι στατικό υπάρχει και πλοκή και κλιμάκωση, και στην συνέχεια να πλέξει ένα εγκώμιο της ψυχοθεραπείας αυτής της τόσο παρεξηγημένης θεραπευτικής μεθόδου. 

Η γραφή του Γιάλομ είναι απλή και  δεν κουράζει παρόλο που δίνει αρκετές περιγραφές κυρίως συναισθημάτων. Κατορθώνει να δημιουργήσει αγωνία και λίγο μυστήριο ενώ η ταύτιση με κάποιον από τους πρωταγωνιστές είναι εύκολη. Η υπόθεση ξεκινάει δυναμικά και ρέει  γρήγορα.  Σε ότι αφορά το μυθιστορηματικό μέρος κάπου στην μέση το βιβλίο κάνει μια μικρή κοιλιά, ενώ σε ότι αφορά την δεύτερη διάσταση, αυτή της παρουσίασης των ψυχολογικών θεραπευτικών μεθόδων δεν εμβαθύνει ώστε να μην κουράζει τον αναγνώστη που έρχεται σε πρώτη επαφή με αυτά τα θέματα ίσως όμως βαρεθεί λίγο ο ήδη μυημένος σε τέτοιου είδους θεματολογία αναγνώστης.

Ένα πολύ μεγάλο μέρος της υπόθεσης καλύπτεται από τη βασική θεωρία της φιλοσοφίας του Νίτσε,  κατανεμημένη όμως και  απλοποιημένη με αποτέλεσμα να αποτελεί μία πρώτης τάξεως εισαγωγή στον Γερμανό φιλόσοφο.

Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει ένα αναλυτικό επίμετρο του συγγραφέα στο οποίο γίνεται ξεκάθαρο ποια από τα γεγονότα που περιγράφονται έχουν συμβεί, ποια είναι βασισμένα σε αληθινά γεγονότα και ποια προϊόν μυθοπλασίας.  Για εμένα όμως αυτό έχει μικρή σημασία και το ίδιο πιστεύω και για τον συγγραφέα ο οποίος επέλεξε εσκεμμένα την  μυθιστορηματική φόρμα ενώ θα μπορούσε κάλλιστα να γράψει ένα επιστημονικό βιβλίο έστω και εκλαϊκευμένο βιβλίο αν ήθελε. Με αυτόν τον τρόπο όμως ο Γιάλομ κατάφερε να φέρει σε επαφή μεγάλη μάζα του αναγνωστικού κοινού με θέματα της ψυχοθεραπείας ταυτόχρονα ψυχαγωγώντας τους και ουσιαστικά κάνοντας μαζί τους μέσω αυτού του βιβλίου μια μικρή συνεδρία.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου