"Διογένης ο Κυνικός", Διογένης Λαέρτιος

Για τον Διογένη Λαέρτιο δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου πληροφορίες, ούτε για την ζωή του, ούτε για το σύνολο του έργου του, την καταγωγή του,  δεν είναι καν σίγουρο αν όντως έζησε τον 3^Ο π.Χ. αιώνα όπως πιθανολογείται. Το έργο του όμως, Βίοι Φιλοσόφων (πλήρης τίτλος: Βίοι και γνώμαι των εν φιλοσοφία ευδοκιμησάντων και των εκάστη αιρέσει αρεσκόντων εν επιτόμω συναγωγή), διασώζεται ολόκληρο και μπορούμε να πούμε ότι μέσα από αυτό παίρνει δίκαια τον τίτλο του ιστορικού της φιλοσοφίας. Αποτελείται από δέκα συνολικά βιβλία, τα οποία εξιστορούν συνολικά την ζωή σχεδόν όλων των σημαντικών φιλοσόφων. Στο βιβλίο ΣΤ δεύτερος στην σειρά, παρουσιάζεται ο βίος του Διογένη του Κυνικού. 

Παρόλο που δεν ανταποκρίνεται πάντα στην πραγματικότητα, η εικόνα που έρχεται στο νου μας για τους φιλόσοφους της αρχαίας Αθήνας, είναι αυτή των εκλεπτυσμένων ρητόρων, σε μία πολιτισμένη ατμόσφαιρα αναζήτησης της αλήθειας. Αν και η εικόνα μάλλον δεν αληθεύει στο εκατό τοις εκατό, εντούτοις είναι σχετικά αντιπροσωπευτική αφού λίγο ως πολύ τα γενικά χαρακτηριστικά των διαφόρων σχολών φιλοσοφίας, παρά τις σε πολλές περιπτώσεις ριζικά διαφορετικές κοσμοθεωρίες, είχαν κάποια κοινά χαρακτηριστικά γνωρίσματα σε ότι αφορά τουλάχιστον την δημόσια συμπεριφορά και τον τρόπο με τον οποίο κήρυτταν τα πιστεύω τους.

Μια αρκετά διαφορετική προσέγγιση ήταν αυτή των κυνικών φιλοσόφων. Τόσο οι ριζοσπαστικές αρχές τους όσο και η ιδιορρυθμία των περισσότερων εκπροσώπων της, έκαναν την κυνική σχολή φιλοσοφίας ξεχωριστή. Ο ιδρυτής ήταν ο Αντισθένης στα τέλη του πέμπτου με αρχές του τέταρτου αιώνα, και η κύρια ιδέα ότι η φιλοσοφία πρέπει να ασχολείται με τον άνθρωπο και τα καθημερινά προβλήματα και ότι ο άνθρωπος θα πρέπει να περιφρονεί ότι μπορεί να του δημιουργήσει εξάρτηση, όπως για παράδειγμα τα υλικά αγαθά.

Ο Διογένης ο κυνικός, έζησε την ίδια χρονική περίοδο με τον Αντισθένη και παρόλο που  δεν είναι σαφές αν υπήρξε μαθητής του, εντούτοις θεωρείται ο κυριότερος εκπρόσωπος αυτής της φιλοσοφικής σχολής. Με ανεκδοτολογική μορφή, περιγραφών γεγονότων από λίγες γραμμές ως μια παράγραφο για το καθένα και χωρίς κάποια μεταξύ τους σύνδεση ο Διογένης Λαέρτιος αποτυπώνει τον χαρακτήρα του Διογένη του κυνικού, ίσως του πιο ιδιορρύθμου μεταξύ των φιλοσόφων όλων των σχολών. 

Χαρακτηριστικά αποσπάσματα:

Όταν ρώτησαν τον Διογένη τι ώρα πρέπει να γευματίζει κανείς, εκείνος απάντησε: «Ο πλούσιος όποτε θέλει και ο φτωχός όποτε μπορεί».

Σε κάποια γιορτή ο Διογένης χειροκροτούσε ενθουσιωδώς έναν μυώδη και θηριώδη τεραστίων διαστάσεων τύπο ο οποίος έπαιζε κιθάρα. Όταν τον ρώτησαν γιατί χειροκροτεί με τόσο ενθουσιασμό εκείνος απάντησε: «Διότι τηλικούτος ών, κιθαρωδεί και ου ληστεύει». (μτφ: Διότι αν και είναι τέτοιος, παίζει κιθάρα και δεν ληστεύει).

Όταν ο Διογένης είδε στην είσοδο του σπιτιού  ενός συμπολίτη του μια επιγραφή που έγραφε Μηδέν εισίτω κακόν» (μτφ: κανένα κακό να μην εισέλθει στο σπίτι), ο Διογένης σχολίασε: : «Και ο ιδιοκτήτης από πού μπαίνει;»

Κάποτε ο Διογένης μπήκε σε ένα λουτρό το οποίο ήταν πολύ βρώμικο. Αμέσως ρώτησε : «οι ενταύθα λουόμενοι, πού καθαρίζονται;» (μτφ: όσοι πλένονται εδώ, μετά που καθαρίζονται;).

Κάποια στιγμή ο Μέγας Αλέξανδρος θέλοντας να πειράξει τον Διογένη του έστειλε δώρο ένα πιάτο κόκκαλα. Όταν τον ρώτησε πως του φάνηκε το δώρο ο Διογένης είπε: «Άξιο για έναν σκύλο αλλά καθόλου άξιο για ένα βασιλιά».

Εκτός από ενδιαφέροντα στοιχεία για την κυνική φιλοσοφία και τον βίο του Διογένη το βιβλίο είναι και ένα χιουμοριστικό ανάγνωσμα αφού θα έλεγα ότι εκτός από κυριότερος εκπρόσωπος της κυνικής φιλοσοφίας ο Διογένης ήταν και σημαντικός εκπρόσωπος του «κυνικού χιούμορ».

Η συγκεκριμένη έκδοση περιλαμβάνει μόνο το κείμενο σε μετάφραση, με επιπρόσθετα έναν μεγάλο πρόλογο αλλά και αρκετά ιστορικά ανέκδοτα για τον Διογένη από άλλες πηγές.