"Οι αδερφοφάδες", Νίκος Καζαντζάκης

To να γράψει κανείς μία παρουσίαση για οποιοδήποτε έργο του Νίκου Καζαντζάκη, είναι μάλλον δύσκολο εγχείρημα. Όχι τόσο γιατί το έργο του μεγάλου Έλληνα λογοτέχνη, διανοητή και στοχαστή είναι  τέτοιου βεληνεκούς που ο καθένας αισθάνεται μικρός για να μιλήσει για αυτό, αλλά περισσότερο γιατί υπάρχουν εκατοντάδες κριτικές και παρουσιάσεις για το σύνολο του έργου του, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό τα έχουν πει όλα, ειδικά όταν  πολλές φορές προέρχονται από ειδικούς μελετητές του έργου του. Επίσης το διαδίκτυο τα τελευταία χρόνια είναι γεμάτο από  σχόλια για το έργο του Νίκου Καζαντζάκη, θετικά στην συντριπτική τους πλειοψηφία και από απόπειρες επεξήγησεις των συμβολισμών του έργου του άλλοτε πετυχημένες και άλλοτε λιγότερο.

Είμαι από αυτούς που πιστεύουν ότι η ανάγνωση ενός βιβλίου είναι αμιγώς βιωματική και πως η διαρκής εμμονή στο να βρεθούν οι συμβολισμοί πίσω από το κάθε τι χαλάει τόσο την αισθητική της ανάγνωσης  όσο και τα μετέπειτα οφέλη αυτής. Ωστόσο έχει νόημα η καταγραφή των συναισθημάτων που διέγειρε η ανάγνωση ενός βιβλίου,  όχι τόσο για την κοινοποίηση των προσωπικών συναισθημάτων αλλά περισσότερο γιατί πιστεύω ότι όσο περισσότερα συναισθήματα προκαλεί ένα βιβλίο τόσο μεγαλύτερη και η αξία του, ανεξαρτήτως του είδους των συναισθημάτων αυτών και ανεξαρτήτως της τελικής αρνητικής ή  θετικής άποψης που θα αποκτήσει ο κάθε αναγνώστης. 

Η αδελφοκτόνος σύγκρουση του Ελληνικού εμφυλίου πολέμου, αν και δεν δίνεται βάση στον χώρο και στον χρόνο, μέσα από τα μάτια του παπά ενός φανταστικού χωριού της ελληνικής επαρχίας είναι η κύρια υπόθεση του έργου. Τα μίση, οι συγκρούσεις, το χυμένο αίμα, οι δύο πλευρές, η συνυπευθυνότητα, τα προσωπικά δράματα είναι μόνο η αρχή και αποτελούν το φόντο της ιστορίας. Ο παπά Γιάνναρος, θα ζητήσει την βοήθεια του Θεού για να μπορέσει να σώσει το χωριό του με την ελπίδα να σωθεί η χώρα. Αλλά ο Θεός του επιφυλάξει μια έκπληξη.

Η εμμονή του Καζαντζάκη για την αναζήτηση της αλήθειας με την βοήθεια του Θεού,  ενός Θεού που υπάρχει αλλά όχι με την κλασσική έννοια όπως είναι στην συνείδηση των περισσοτέρων πιστών αλλά ούτε και δεν υπάρχει όπως το φαντάζονται οι απανταχού άθεοι, κάνει και εδώ την εμφάνιση της με ένταση. Ο Θεός του Καζαντζάκη στους αδρεφοφάδες είναι ένας Θεός που έχει δικό του κώδικα επικοινωνίας, δικά του πάθη, αγαπάει, προστατεύει αλλά θέτει και όρια και όρους.

«Οι αδερφοδάφες» είναι ένα πολυεπίπεδο έργο. Μπορεί να διαβαστεί ως ένα χαλαρό συγκινητικό και αρκετά πεσιμιστικό μυθιστόρημα, μια ιστορία που συνέβη πολλές φορές και στιγμάτισε τον ελληνισμό, αλλά και ως ένα έργο σίγουρα όχι θεολογικό αλλά με θεολογική άποψη κι πιθανόν πνευματική κατεύθυνση αν και εξαρτάται από τον αναγνώστη το πως θα εκλάβει το συγκεκριμένο θέμα καθώς ο Καζαντζάκης δίνει όλες τις πτυχές μέσα απο τα διάφορα περιστατικά και τους ήρωες.. Μπορεί να αφυπνίσει αλλά μπορεί και να διαβαστεί αποστασιοποιημένα ως ένα εξαιρετικό λογοτεχνικό έργο, άρτιο σε ότι αφορά την τέχνη του λόγου και της γραφής, της εξέλιξης της πλοκής και του μυθιστορήματος.

-Θέλει λέει, να ‘ναι λεύτερος.

             Σκοτώστε τον!

Σημείωση: Στην συγκεκριμένη έκδοση υπάρχει ένα  εισαγωγικό σημείωμα από τον επιστημονικό σύμβουλο των εκδόσεων Καζαντζάκη, το οποίο αν και εξαιρετικό προτείνουμε να διαβαστεί μετά το βιβλίο, καθώς αποκαλύπτει κρίσιμα στοιχεία για την πλοκή του έργου.